เคยสงสัยไหมครับว่าทำไมเจ้าปลากัดตัวน้อยในโหลถึงชอบพองเหงือกสวยๆ ใส่เรา? หรือทำไมเขาถึงต้องสร้างหวอดฟองอากาศไว้ที่ผิวน้ำ? พฤติกรรมเหล่านี้ไม่ได้เกิดขึ้นมาลอยๆ แต่มีรากฐานมาจาก “ธรรมชาติและสัญชาตญาณ” ที่ส่งต่อกันมาตั้งแต่บรรพบุรุษในท้องนา วันนี้ เรา จะพาทาสปลาทุกท่านไปไขรหัสพฤติกรรม เพื่อให้เข้าใจ “ความคิด” และนิสัยตามธรรมชาติของเพื่อนใต้น้ำของเราได้ดียิ่งขึ้น
สัญชาตญาณนักสู้ผู้รักสันโดษ
หัวใจสำคัญที่หล่อหลอมพฤติกรรมของปลากัดคือสัญชาตญาณการเป็น “นักสู้ผู้รักอาณาเขต” ในธรรมชาติปลากัดตัวผู้จะครอบครองอาณาเขตเล็กๆ ของตัวเอง เช่น กอหญ้าใต้น้ำ หรือใต้ใบไม้ และจะขับไล่ผู้บุกรุกอย่างจริงจัง
- พฤติกรรมการพอง (Flaring): การที่ปลากัดกางครีบและแผ่นปิดเหงือก (Operculum) ออกจนสุด คือการแสดงออกถึงการ “ขู่” และ “ประกาศศักดา” พวกเขาจะทำพฤติกรรมนี้เมื่อเจอปลากัดตัวอื่น หรือแม้แต่เงาสะท้อนของตัวเองในกระจก เพื่อแสดงว่า “ที่นี่ถิ่นข้า ใครอย่าเข้ามา!” การพองตัวยังเป็นการออกกำลังกายกล้ามเนื้อครีบไปในตัว ทำให้ครีบสวยงามและแข็งแรง
- นิสัยรักสันโดษ: ด้วยสัญชาตญาณหวงถิ่นนี้เอง ทำให้ปลากัดตัวผู้ ไม่สามารถเลี้ยงรวมกันได้ เพราะจะต่อสู้กันจนกว่าจะตายไปข้างหนึ่ง พวกเขาจึงมีความสุขที่สุดเมื่อได้อยู่ตามลำพังในอาณาเขตของตัวเอง
คุณพ่อมือใหม่แห่งสายน้ำ
อีกหนึ่งพฤติกรรมที่น่าทึ่งและเป็นธรรมชาติอย่างยิ่งของปลากัดคือการสืบพันธุ์ ซึ่งตัวผู้จะรับบทบาทเป็นคุณพ่อเต็มตัว
- การก่อหวอด (Bubble Nesting): การที่ปลากัดตัวผู้พ่นฟองอากาศผสมกับน้ำลายจนเป็นกลุ่มก้อนที่ผิวน้ำ คือการ “สร้างบ้าน” เพื่อเตรียมพร้อมสำหรับวางไข่และอนุบาลลูกปลา พฤติกรรมนี้เป็นสัญญาณบ่งบอกว่า ปลากัดมีความสมบูรณ์ แข็งแรง และรู้สึกปลอดภัย ในสภาพแวดล้อมนั้นๆ ไม่ได้แปลว่าเขาเหงาหรืออยากมีคู่เสมอไป
- การดูแลไข่และลูกปลา: หลังจากตัวเมียวางไข่แล้ว ตัวผู้จะทำหน้าที่เก็บไข่ไปไว้ในหวอด และจะเฝ้าดูแลไข่จนฟักเป็นตัว คอยซ่อมแซมหวอดและดูแลลูกปลาวัยอ่อน ถือเป็นสัญชาตญาณความเป็นพ่อที่น่าประทับใจอย่างยิ่ง
พฤติกรรมและนิสัยอื่นๆ ที่ทาสปลาควรรู้
- ความอยากรู้อยากเห็น: ปลากัดเป็นปลาที่ฉลาดและช่างสังเกต พวกเขาสามารถจดจำเจ้าของได้ และจะว่ายเข้ามาทักทายเมื่อเราเดินเข้าไปใกล้ตู้ การจัดวางของตกแต่งในตู้ให้เขาได้สำรวจ จะช่วยลดความเบื่อหน่ายได้
- การพักผ่อน: ไม่ต้องตกใจหากเห็นปลากัดนอนนิ่งๆ ตามใบไม้หรือพื้นตู้ พวกเขาก็ต้องการเวลาพักผ่อนเช่นกัน บางตัวอาจจะนอนในท่าแปลกๆ ซึ่งเป็นพฤติกรรมปกติ ตราบใดที่ยังกลับมาว่ายน้ำและกินอาหารได้เหมือนเดิม
- การว่ายน้ำถูตู้ (Glass Surfing): หากเห็นปลากัดว่ายขึ้นลงซ้ำๆ ที่กระจกตู้อย่างกระวนกระวาย อาจเป็นสัญญาณของ ความเครียด ซึ่งอาจเกิดจากน้ำในตู้ไม่สะอาด, ตู้เลี้ยงมีขนาดเล็กเกินไป, หรือสภาพแวดล้อมไม่เหมาะสม
- การเลือกกิน: ปลากัดบางตัวอาจมีนิสัยช่างเลือกและเบื่ออาหารได้ง่าย การสลับชนิดของอาหารบ้างจะช่วยกระตุ้นความอยากอาหารของพวกเขาได้
การทำความเข้าใจพฤติกรรมตามธรรมชาติเหล่านี้ จะช่วยให้ทาสปลาสามารถตีความ “ภาษา” ที่ปลากัดพยายามสื่อสารกับเราได้ดียิ่งขึ้น และทำให้เราสามารถจัดสภาพแวดล้อมการเลี้ยงที่เหมาะสม เพื่อให้พวกเขาได้แสดงพฤติกรรมตามธรรมชาติอย่างมีความสุขและมีสุขภาพที่แข็งแรงนั่นเองครับ
